Nieuw onderzoek van orthopedisch schoentechnoloog Sanne Beentjes, maatnemer bij Voetzorg, laat zien welk verband er is tussen therapietrouw in het dragen van schoenen bij mensen met diabetes en de invloed van capaciteiten, mogelijkheden en motivatie.
Sanne deed afstudeeronderzoek aan Fontys Paramedische Hogeschool en droeg daarmee bij aan onderzoek van Lisa Vossen en Jaap van Netten bij de afdeling Revalidatiegeneeskunde van Amsterdam UMC.
Sanne Beentjes
DIASSIST-onderzoek
Mensen met diabetes en een groot risico op plantaire voetulcera hebben er baat bij als zij hun orthopedische schoenvoorzieningen zo lang mogelijk dragen. Ook binnenshuis. Toch is therapietrouw vaak lastig. Hoe komt dat – en wat kunnen we eraan doen? Deze vragen zijn voer voor de wetenschap en er zitten veel deelaspecten aan. In verschillende ziekenhuizen en revalidatiecentra in Nederland loopt daarom het DIASSIST-onderzoek. Eerder verschenen hierover wetenschappelijke artikelen op de website van NVOS-Orthobanda.
Gedragsmatige factoren
Een vraag die de aandacht trekt, is bijvoorbeeld welk verband er is tussen gedragsmatige factoren en de draagtijd van orthopedische schoenvoorzieningen bij mensen met diabetes en een hoog risico op voetulcera. Sanne Beentjes zocht dit uit met data-onderzoek.
Zij zoomde in op gedragsmatige kenmerken met behulp van een gevalideerde vragenlijst (COM-B vragenlijst). De draagtijd van de schoenen werd gemeten met een temperatuursensor in de schoenen en een regressieanalyse was onderdeel van het onderzoek.
Onderzoek
Sannes conclusie is helder: Het meten van capaciteit, mogelijkheden en motivatie kan helpen bij het inschatten van de bereidheid van patiënten met diabetes om hun schoenvoorzieningen te dragen. Uit haar analyse van 46 participanten blijkt dat 44,5% van de draagtijd daardoor verklaard wordt.
Van de deelnemers was 84,8% in het bezit van orthopedische schoenen type A. De gemiddelde draagtijd was 7,9 uur per dag. Met welke interventie de draagtijd omhoog kan, zal moeten blijken uit vervolgonderzoek.
Tevredenheid
“Vanuit mijn opleiding liep ik stage bij een orthopedisch schoenenbedrijf dat ook spreekuren had bij de wondenpoli en zo groeide mijn interesse voor dit onderwerp”, vertelt Sanne. “Schoenen zijn heel belangrijk, noodzakelijk zelfs om de druk op de diabetische voet effectief te verlagen en het risico op wonden te beperken. Tevredenheid van mensen met hun schoenvoorziening hangt nauw samen met de draagtijd. Dat wisten we al uit eerder onderzoek. Ik ben daarop verdergegaan met de gevalideerde COM-B vragenlijst. We zoomden in op gedragsaspecten zoals capaciteit, mogelijkheden en motivatie.”
Werksituatie, woonsituatie, opleidingsniveau
In het onderwerp vroegen we ook werksituatie, woonsituatie en opleidingsniveau uit. Ik had zelf verwacht dat die factoren ook invloed zouden hebben op therapietrouw. Daar leek het aanvankelijk ook op, maar toch bleek dat geen significant effect te hebben op de draagtijd van de schoenen. Uren werk per week, opleidingsniveau, type diabetes en mobiliteit bleken het hun p-waarde niet genoeg bij te dragen aan de therapietrouw van mensen met diabetes. Dit vond ik overigens ook terug in andere onderzoeken.”
In gesprek blijven
“Moeilijk, onaantrekkelijk, te groot en oncomfortabel voor binnen. Deze redenen dragen mensen vaak aan om de schoenvoorzieningen niet altijd te dragen. Dit krijg ik ook vaak te horen in de beroepspraktijk. Dat blijft een lastig ding natuurlijk. Veelal blijf je dan in gesprek gaan met de patiënt om de aanpassingen zo te maken dat het resultaat overeenkomt met de verwachting.”
Aanbeveling
“Mede op basis van mijn onderzoek doe ik de aanbeveling om in de anamnesefase ook uitvraag te doen naar capaciteit, mogelijkheden en motivatie van mensen om hun aangemeten schoenen daadwerkelijk te gaan dragen. Dat is nu nog niet de standaard. Met de gevalideerde vragenlijst uit het onderzoek zou dat goed mogelijk zijn. Dat levert veel informatie en inzicht op.
Als schoentechnologen zijn wij niet opgeleid om mensen vervolgens op gedragsmatige factoren te coachen. Vervolgonderzoek naar effectieve interventies die de draagtijd verhogen lijkt me dan ook heel belangrijk.”
Meer lezen?
Het onderzoek van Sanne Beentjes kun je vinden op het ledendeel onder 'PDF downloads': https://www.nvos-orthobanda.nl/mijn-nvos/besloten
